อ้างอิง

http://krusathien.bmk2.net/payaban/payaban.htm

http://student.mahidol.ac.th/~u4909131/content4.html

http://www.healthcarethai.com

การประคบเย็น

การประคบเย็น

การใช้ความเย็นประคบ จะใช้ภายใน 24-48 ชม. หลังได้รับการบาดเจ็บ 
มื่อมีการบาดเจ็บและเกิดการบวมขึ้น เพราะเส้นเลือดบริเวณใต้ที่ได้รับบาดเจ็บ 
มีการฉีกขาดเลือดออกมาตรงตำแหน่งนั้น ควรใช้ความเย็นร่วมกับการออกแรงกด 
ส่วนที่บวมนั้น ความเย็นจะไปช่วยทำให้เส้นเลือดหดตัว จะช่วยทำให้เลือดออกน้อยลง 
ดังนั้นอาการบวมก็จะน้อยลง การดูดซึมกลับของร่างกายเพื่อให้ยุบบวม 
ก็จะใช้เวลาน้อยลง ซึ่งตรงกันข้ามกับการใช้ความร้อน

อุปกรณ์ประคบเย็น

ถุงประคบเย็นและร้อนพร้อมถุงผ้าเนื้อดีและซองพลาสติกเพื่อเก็บในตู้เย็น 
ปรับได้แนบชิดตามความโค้งของร่างกายผิวสัมผัสอ่อนนุ่มกว่าทำความสะอาดง่าย 
ทำจากเจลที่ไม่เป็นพิษ เกรดวัสดุทางการแพทย์ สามารถคงตัวแม้อยู่ที่อุณหภูมิถึง 
-20 องศาเซลเซียส เจลจะไม่ตกผลึกจับเป็นก้อน หรือแยกจากกัน ผลิตภัณฑ์ปราศจากตะเข็บ 
สะดวกเวลาหยิบใช้เพื่อประคบร้อน

ประโยชน์การประคบเย็น 

ใช้เพื่อบรรเทาอาการ อักเสบในระยะเฉียบพลัน ลดปวด แสบร้อน ลดบวม 
เช่น ปวดศีรษะหรือมีไข้สูง, ปวดเมื่อยตามร่างกาย, ปวดฟัน, ข้อเคล็ด, 
แผลน้ำร้อนหรือไฟลวกที่ไม่รุนแรง, บาดเจ็บหลังการเล่นกีฬา,มีดบาด,
แมลงสัตว์กัดต่อย, เลือดกำเดาไหล, แผลหลังผ่าตัด, หลังถอนฟัน,ถูกแดดเผา, 

หลักการของการประคบเย็น 

ลดบวมโดยการทำให้เส้นลือดฝอยหดตัวและทำให้การไหลของเลือดและของเหลว 
ในบริเวณนั้นช้าลงและออกฤทธิ์โดยทำให้ปลายประสาทชาชั่วขณะ 
ทำให้ลดอาการเจ็บ  บริเวณนั้นผ่อนคลายและสดชื่น

การประคบร้อน

ประโยชน์ของการประคบร้อน

1.    ทำให้การไหลเวียนของโลหิตบริเวณนั้นเพิ่มมากขึ้น

2.    ลดความเจ็บปวด

3.      ลดการบวม

จะใช้ผ้าประคบร้อนได้เมื่อไหร่บ้าง

1.   แผลติดเชื้อ

2.    มีการบวมที่บริเวณผิวบอบบาง เช่น ตา หู

3.     24 ชั่วโมงภายหลังไค้รับอันตราย เช่น เคล็ด และฟกช้ำ

4.     บริเวณที่ปวด

ของใช้ที่ต้องการในการประคบร้อน

1.    อ่างใส่น้ำร้อน (104° ฟาเร็นไฮท์) ขนาดพอที่จะทนได้

2.    ผ้ากอซ หรือผ้าสะอาดอื่น ๆ

3.    ใช้น้ำเปล่า หรือ น้ำใบฝรั่งต้ม ถ้าเป็นแผลติดเชื้อ

4.    กระดาษหนังสือพิมพ์สำหรับทิ้งผ้าสกปรก

5.   น้ำมันหรือครีม

วิธีการทำการประคบร้อน

1.    ถ้าเป็นแผลติดเชื้อใช้น้ำใบฝรั่งต้ม

2.    ใช้น้ำมันทาบริเวณหน้าผาก และเปลือกตาก่อนที่จะประคบที่ตา

3.  ใช้ผ้าที่จะประคบจุ่มในน้ำยาหรือน้ำร้อน ใช้มือจับปลายผ้า 2 ข้าง แล้วบิดแรง ๆ ดึงปลายผ้า 2 ข้างออกจากกัน

4.  วางผ้าร้อนนี้ลงบนบริเวณที่ต้องการโดยไม่ต้องกด

5.   เปลี่ยนผ้าประคบนี้บ่อย ๆ ทุก 3 นาที ถ้าใช้กับแผลติดเชื้อ หลังจากใช้ครั้งหนึ่งแล้วให้ทิ้งผ้านั้นไป

6.   การประคบนี้ทำนาน 15-20 นาที เปลี่ยนผ้าทุก 3 นาที ดูให้น้ำที่ จะใช้ประคบร้อนอยู่ฅลอดเวลา

7.   หลังจากทำเสร็จแล้ว เช็ดบริเวณที่วางผ้าประคบให้แห้ง

8.  ใส่ยาหรือขี้ผึ้งที่บริเวณแผลติดเชื้อ หรือตามแพทย์ส่ง

9.  ปิดด้วยผ้าปิดแผลที่สะอาด

ข้อควรระวังในการประคบร้อน  อย่าประคบความร้อนบริเวณที่เลือดอาจจะออกได้

การปฐมพยาบาล

การปฐมพยาบาล

การปฐมพยาบาล หมายถึง การให้ความช่วยเหลือผู้ป่วยหรือผู้บาดเจ็บ ณ สถานที่เกิดเหตุ โดยใช้อุปกรณ์เท่าที่จะหาได้ในขณะนั้น ก่อนที่ผู้บาดเจ็บจะได้รับการดูแลรักษาจากบุคลากรทางการแพทย์ หรือส่งต่อไปยังโรงพยาบาล 

การปฐมพยาบาลมีวัตถุประสงค์ที่สำคัญคือ

1. เพื่อช่วยชีวิต
2. เพื่อเป็นการลดความรุนแรงของการบาดเจ็บหรือการเจ็บป่วย
3. เพื่อทำให้บรรเทาความเจ็บปวดทรมาน และช่วยให้กลับสู่สภาพเดิมโดยเร็ว
4. เพื่อป้องกันความพิการที่จะเกิดขึ้นตามมาภายหลังการปฐมพยาบาล

การใช้ผ้าสามเหลี่ยม ( Triangular bandages)

	การใช้ผ้าสามเหลี่ยม เมื่อมีบาดแผลต้องใช้ผ้าพันแผล ซึ่งขณะนั้นมีผ้าสามเหลี่ยม
สามารถใช้ผ้าสามเหลี่ยมแทนผ้าพันแผลได้ โดยพับเก็บมุมให้เรียบร้อย และก่อนพันแผลต้องพับผ้าสามเหลี่ยมให้มีขนาดเหมาะสมกับบาดแผล และอวั ยวะ

1. การคล้องแขน (Arm sling)

ในกรณีที่มีกระดูกต้นแขนหัก หรือกระดูกปลายแขนหัก เมื่อตกแต่งบาดแผล

และเข้าเฝือกชั่วคราวเรียบร้อยแล้ว จะคล้องด้วยผ้าสามเหลี่ยมตามลำดับดังนี้

1.1 วางผ้าสามเหลี่ยมให้มุมยอดของสามเหลี่ยมอยู่ใต้ข้อศอกข้างที่เจ็บ

ให้ชายผ้าด้านพบพาดไปที่ไหล่อีกข้างหนึ่ง 1.2 จับชายผ้าด้านล่างตลบกลับขึ้นข้างบน ให้ชายผ้าพาดไปที่ไหล่ข้างเดียว กับแขนข้างที่เจ็บ 1.3 ผูกชายทั้งสองให้ปมอยู่ตรงร่องเหนือกระดูกไหปลาร้า 1.4 เก็บมุมสามเหลี่ยมโดยใช้เข็มกลัดติดให้เรียบร้อย 2. การพันมือ ใช้กรณีที่มีบาดแผลที่มือ ทำตามลำดับดังนี้ 2.1 วางมือที่บาดเจ็บลงบนผ้าสามเหลี่ยม จับมุมยอดของผ้าสามเหลี่ยม ลงมาด้านฐานจรดบริเวณข้อมือ 2.2 ห่อมือโดยจับชายผ้าทั้งด้านซ้ายและขวาไขว้กัน 2.3 ผูกเงื่อนพิรอดบริเวณข้อมือ แผลงูพิษกัด 1. ดูรอยแผล ถ้างูไม่มีพิษแผลจะเป็นรอยถลอก ให้ทำแผลแบบ แผลถลอก แล้วถ้าแผลไม่ลุกลามหรือไม่มีอาการอื่น ไม่ต้องไปหาหมอ แผลจะหายเอง ถ้างูมีพิษจะมีรอยเขี้ยว 1 หรือ 2 จุด ให้รักษาตามข้อ 2-7 2. พูดปลอบใจอย่าให้กลัวหรือตกใจ, ให้นอนนิ่งๆ, ถ้าจำเป็นให้เคลื่อนไหวน้อยที่สุด 3. ห้ามให้ดื่มเหล้า ยาดองเหล้า หรือยากล่อมประสาท 4. ห้ามใช้มีดกรีดปากแผล ห้ามบีบเค้นบริเวณแผล เพราะจะทำให้แผลช้ำ สกปรก และทำให้พิษกระจายเร็วขึ้น. 5. ห้ามขันชะเนาะรัดแขนหรือขา เพราะจะเกิดอันตรายมากขึ้น 6. รีบพาไปหาหมอ, ถ้าเป็นไปได้ควรนำซากงูที่กัดไปด้วย 7. ถ้าหยุดหายใจ ให้ เป่าปากช่วยหายใจ ผงเข้าตา ห้ามขยี้ตา , รีบลืมตาในน้ำสะอาด , และกลอกตาไปมาหรือเทน้ำให้ไหลผ่านตา ที่ถ่างหนังตาไว้ ถ้ายังไม่ออก ให้คนช่วยใช้มุมผ้าเช็ดหน้าที่สะอาดเขี่ยผงออกถ้าไม่ออก ควรรีบไปหาหมอ บาดแผล - แผลตื้นหรือแผลมีดบาด (เลือดออกไม่มาก) 1. บีบให้เลือดชะเอาสิ่งสกปรกออกมาบ้าง 2. ถ้ามีฝุ่นผงหรือสกปรก ต้องล้างออกด้วยน้ำสุกกับสบู่ 3. ใส่ ทิงเจอร์ใส่แผลสด หรือ น้ำยาโพวิโดนไอโอดีน 4. พันรัดให้ขอบแผลติดกัน 5. ควรทำความสะอาดแผลและเปลี่ยนผ้ากอซวันละ 1 ครั้ง จนกว่าแผลจะหาย ความดันต่ำ หน้ามืด เวียนศีรษะ 1. ถ้ามีอาการเจ็บหน้าอกรุนแรง, ปวดท้องหรืออาเจียนรุนแรง, ถ่ายอุจจาระดำ, ใจหวิวใจสั่น, ชีพจรเต้นเร็ว, เหงื่อแตกท่วมตัว, หรือลุกนั่งมีอาการเป็นลม ต้องไปหาหมอโดยเร็ว. 2. ถ้าไม่มีอาการในข้อ 1 ให้ปฏิบัติดังนี้       2.1 ให้นอนลงสักครู่ แล้วลุกขึ้นใหม่โดยลุกช้าๆ อย่าลุกพรวดพราด เช่น ค่อยๆ ลุกจากท่านอน เป็นท่านั่ง แล้วนั่งพักสักครู่ ขยับและเกร็งขาหลายๆ ครั้ง, แล้วค่อย ๆ ลุกขึ้นยืน, ยืนนิ่งอยู่ สักครู่ แล้วจึงค่อยเดิน       2.2 ถ้ายังมีอาการให้กินยาหอม หรือกดจุด 3. ถ้าเป็น ๆ หาย ๆ เรื้อรัง ควรไปหาหมอเพื่อตรวจหาสาเหตุ . ถ้ามีอาการวิงเวียน เห็นบ้านหมุน ดูเรื่อง วิงเวียน เห็นบ้านหมุน การป้องกัน ให้ออกกำลังกายเพิ่มขึ้นทีละน้อย, นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ, และดื่มน้ำมาก ๆ สุนัขกัด 1. ให้รีบทำแผลทันที โดยล้างแผลด้วยน้ำสะอาด, ฟอกสบู่หลายๆ ครั้ง, แล้วชะแผลด้วย แอลกอฮอล์ หรือ ทิงเจอร์ใส่แผลสด หรือ น้ำยาโพวิโดนไอโอดีน 2. รีบพาไปหาหมอ เพื่อพิจารณาฉีดยาป้องกันบาดทะยัก, ฉีดยาป้องกันโรคกลัวน้ำ และใช้ ยาปฏิชีวนะ การห้ามเลือด  1. ถ้าบาดแผลเล็ก กดปากแผลด้วยผ้าสะอาด แล้วพันให้แน่น 2. ถ้าบาดแผลใหญ่ เลือดออกพุ่ง ทำตามข้อ 1 แล้วเลือดยังไม่หยุด ใช้ผ้า เชือก หรือสายยางรัดเหนือแผล(ระหว่างบาดแผลกับหัวใจ) ให้แน่นพอที่เลือดหยุดไหลเท่านั้น โดยอวัยวะส่วนปลายไม่เขียวคล้ำ หรือถ้าเป็นเลือดพุ่งออกมาจากปลายหลอดเลือดที่ขาดอยู่ ให้ใช้ก้อนผ้าเล็กๆ กดลงตรงนั้นเลือดจะหยุดได้ 3. ยกส่วนที่มีเลือดออกให้สูงไว้ เป็นลม 1. ถ้าเป็นลมหมดสติ และหยุดหายใจ , หรือชัก , หรือเป็นลมอัมพาต (ส่วนหนึ่งส่วนใดของ ร่างกายอ่อนแรงทันที), หรือเป็นลมแน่นอกหรือจุกอก จนหายใจไม่ออก, หรือมีอาการรุนแรง อื่น ต้องไปหาหมอโดยเร็ว. 2. ถ้าเป็นลมหน้ามืด อาจหมดสติจนไม่รู้สึกตัวได้โดยก่อนเป็นลมหน้ามืด อาจใจหวิวใจสั่น หรือเวียนศีรษะแล้วหมดแรงฟุบตัวลงกับพื้น (มักจะไม่ล้มฟาด) - ให้นอนหงายลงกับพื้น ( ศีรษะไม่หนุนหมอน) แขนขาเหยียด ใช้หมอนหรือสิ่งอื่นรองขา และเท้าให้สูงกว่าลำตัว - คลายเสื้อผ้าให้หลวมออก เอาฟันปลอมและของในปากออก - พัดโบกลมให้ถูกหน้าและลำตัว ห้ามคนมุงดู. - ให้ดมยาหม่องหรือยาดมอื่นๆ หรือกดจุด - ใช้ผ้าชุบน้ำเย็นหรือน้ำอุ่นเช็ดหน้า และบีบนวดแขนขา ถ้าไม่ดีขึ้นใน 30 นาที ให้ไปหาหมอ เลือดกำเดาไหล 1. ให้นั่งนิ่งๆ, หงายศีรษะไปด้านหลัง พิงพนักหรือผนัง,หรือนอนหนุนไหล่ ให้สูงแล้วหงายศีรษะพิงหมอน 2. ปลอบใจให้สงบใจ ให้หายใจยาวๆ (ยิ่งตื่นเต้นตกใจ เลือดยิ่งออกมาก) 3. ใช้นิ้วมือบีบจมูกทั้ง 2 ข้างให้แน่น โดยให้หายใจทางปากแทน หรือใช้ผ้าสะอาดม้วนอุดรูจมูกข้างนั้น หรือ กดจุด 4. วางน้ำแข็งหรือผ้าเย็นบนสันจมูก หน้าผาก และใต้ขากรรไกร 5. ถ้าเลือดไม่หยุด รีบพาไปโรงพยาบาล 6. ถ้ามีเลือดกำเดาออกบ่อย ควรปรึกษาหมอ, อาจเป็นความดันเลือดสูง หรือโรคอื่น ๆ ได้ การเคลื่อนย้ายผู้ป่วย การเคลื่อนย้ายผู้ป่วยโดยผู้ช่วยเหลือสองคน วิธีที่ 1 อุ้มและยก เหมาะสำหรับผู้ป่วยรายในรายที่ไม่รู้สึกตัว แต่ไม่ควรใช้ ในรายที่มีการบาดเจ็บของลำตัว หรือกระดูกหัก วิธีที่ 2 นั่งบนมือทั้งสี่ที่จับประสานกันเป็นแคร่ เหมาะสำหรับผู้ป่วยในรายที่ขาเจ็บ แต่รู้สึกดีและสามารถใช้แขนทั้งสองข้างได้ วิธีเคลื่อนย้าย ผู้ช่วยเหลือทั้งสองคนใช้มือขวากำข้อมือซ้ายของตนเอง ขณะเดียวกันก็ใช้มือซ้ายกำมือขวาซึ่งกันและกัน ให้ผู้ป่วยใช้แขนทั้งสองยันตัวขึ้นนั่งบนมือทั้งสี่ที่จับประสานกันเป็นแคร่ แขนทั้งสองของผู้ป่วยโอบคอผู้ช่วยเหลือ จากนั้นวางผู้ป่วยบนเข่าเป็นจังหวะที่หนึ่ง และอุ้มยืนเป็นจังหวะที่สอง แล้วจึงเดินไปพร้อมๆ กัน วิธีที่ 3 การพยุงเดิน วิธีนี้ใช้ในรายที่ไม่มีบาดแผลรุนแรง หรือกระดูกหัก และผู้บาดเจ็บยังรู้สึกตัวดี การเคลื่อนย้ายผู้ป่วยโดยผู้ช่วยเหลือสามคน วิธีที่ 1 อุ้มสามคนเรียง เหมาะสำหรับผู้ป่วยในรายที่ไม่รู้สึกตัว ต้องการอุ้มขึ้น วางบนเตียงหรืออุ้มผ่านทางแคบ ๆ วิธีเคลื่อนย้าย ผู้ช่วยเหลือทั้งสามคนคุกเข่าเรียงกันในท่าคุกเข่าข้างเดียว ทุกคนสอดมือเข้าใต้ตัวผู้ป่วย และอุ้มพยุงไว้ตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกายดังนี้ คนที่ 1 สอดมือทั้งสองเข้าใต้ตัวผู้ป่วยตรงบริเวณคอและหลังส่วนบน คนที่ 2 สอดมือทั้งสองเข้าใต้ตัวผู้ป่วยตรงบริเวณหลังส่วนล่างและก้น คนที่ 3 สอดมือทั้งสองเข้าใต้ขา ผู้ช่วยเหลือคนที่อ่อนแอที่สุดควรเป็นคนที่ 3 เพราะรับน้ำหนักน้อยที่สุด เมื่อจะยกผู้ป่วยผู้ช่วยเหลือทั้งสามคน จะต้องทำงานพร้อมๆ กัน โดยให้คนใดคนหนึ่งเป็นออกคำสั่ง ขั้นแรก ยกผู้ป่วยพร้อมกันและวางบนเข่า จากท่านี้เหมาะสำหรับจะยกผู้ป่วยขึ้นวางบนเปลฉุกเฉินหรือบนเตียง แต่ถ้าจะอุ้มเคลื่อนที่ผู้ช่วยเหลือทั้งสามคน จะต้องประคองตัวผู้ป่วยในท่านอนตะแคง และอุ้มยืน เมื่อจะเดินจะก้าวเดินไปทางด้านข้างพร้อมๆ กัน และถ้าจะวาง ผู้ป่วยให้ทำเหมือนเดิมทุกประการ คือ คุกเข่าลงก่อนและค่อย ๆ วางผู้ป่วยลง วิธีที่ 2 การใช้คน 3 คน วิธีนี้ใช้ในรายที่ผู้บาดเจ็บนอนหงาย หรือ นอนคว่ำก็ได้ ให้คางของผู้บาดเจ็บยกสูงเพื่อเปิดทางเดินหายใจ 1. ผู้ปฐมพยาบาล 2 คนคุกเข่าข้างลำตัวผู้บาดเจ็บข้างหนึ่ง อีกข้างหนึ่ง ผู้ปฐมพยาบาลอีก 1 คน คุกเข่าข้างลำตัวผู้บาดเจ็บ 2. ผู้ปฐมพยาบาลคนที่ 1 ประคองที่ศีรษะและไหล่ผู้บาดเจ็บ มืออีกข้างหนึ่ง รองส่วนหลังผู้บาดเจ็บ ้3. ผู้ปฐมพยาบาลคนที่ 2 อยู่ตรงข้ามคนที่ 1 ใช้แขนข้างหนึ่งรองหลังผู้บาดเจ็บ เอามือไปจับมือคนที่ 1 อีกมือหนึ่งรองใต้สะโพกผู้บาดเจ็บ 4. ผู้ปฐมพยาบาลคนที่ 3 มือหนึ่งอยู่ใต้ต้นขาเหนือมือคนที่ 2 ที่รองใต้สะโพก แล้วเอามือไปจับกับมือคนที่ 2 ที่รองใต้สะโพกนั้น ส่วนมืออีกข้างหนึ่งรองที่ขาใต้เข่า 5. มือคนที่ 1 และคนที่ 2 ควรจับกันอยู่ระหว่างกึ่งกลางลำตัวส่วนบนของผู้บาดเจ็บ ผู้ปฐมพยาบาลจะต้องให้สัญญาณลุกขึ้นยืนพร้อม ๆ กัน การเคลื่อนย้ายผู้ป่วยโดยใช้ผ้าห่ม ใช้กรณีที่ไม่มีเปลหามแต่ไม่เหมาะกับผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บบริเวณหลัง วิธีเคลื่อนย้าย พับผ้าห่มตามยาวทบกันเป็นชั้น ๆ 2-3 ทบ โดยวิธีการพับผ้าห่มพับเช่นเดียวกับการพับกระดาษทำพัด วางผ้าห่มขนาบชิดตัวผู้ป่วยทางด้านข้าง ผู้ช่วยเหลือคุกเข่าลงข้างตัวผู้ป่วยอีกข้างหนึ่ง จับผู้ป่วยตะแคงตัวเพื่อให้นอนบนผ้าห่ม แล้วดึงชายผ้าห่มทั้งสองข้างออก เสร็จแล้วจึงม้วนเข้าหากัน จากนั้นช่วยกันยกตัวผู้ป่วยขึ้น ผู้ช่วยเหลือคนหนึ่งต้องประคองศีรษะผู้ป่วย โดยเฉพาะผู้ป่วยที่สงสัยว่า ได้รับบาดเจ็บที่คอหรือหลัง การเคลื่อนย้ายผู้ป่วยโดยใช้เปลหาม เปลหรือแคร่มีประโยชน์ในการเคลื่อนย้ายผู้ป่วย อาจทำได้ง่ายโดยดัดแปลงวัสดุ การใช้เปลหามจะสะดวกมากแต่ยุ่งยากบ้างขณะที่จะอุ้มผู้ป่วยวางบนเปลหรืออุ้มออกจากเปล วิธีการเคลื่อนย้าย เริ่มต้นด้วยการอุ้มผู้ป่วยนอนราบบนเปล จากนั้นควรให้ผู้ช่วยเหลือคนหนึ่ง เป็นคนออกคำสั่งให้ยกและหามเดิน เพื่อความพร้อมเพรียงและนุ่มนวล ถ้ามีผู้ช่วยเหลือสองคน คนหนึ่งหามทางด้านศีรษะ อีกคนหามทางด้านปลายเท้าและหันหน้าไปทางเดียวกัน ซึ่งหมายความว่าผู้ช่วยเหลือที่หามทางด้านปลายเท้าจะเดินนำหน้า หากมีผู้ช่วยเหลือ 4 คน ช่วยหาม อีก 2 คน จะช่วยหามทางด้านข้างของเปลและหันหน้าเดินไปทางเดียวกัน